Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών στην εγκυμοσύνη;
Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (άκρων) (Restless Legs Syndrome – RLS) είναι ιδιαίτερα συχνό κατά την εγκυμοσύνη. Εκτιμάται ότι εμφανίζεται στο 15%-25% των εγκύων, δηλαδή 2-3 φορές συχνότερα συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό του ίδιου ηλικιακού φάσματος. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα συμπτώματα είναι πρωτοεμφανιζόμενα, ήτοι δεν προϋπήρχαν.
Γράφει ο νευρολόγος Ανδρέας Π. Μούστρης
Κατηγορία: Διαταραχές του ύπνου
Η βαρύτητά τους μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή, επηρεάζοντας την ποιότητα και την ποσότητα του – συχνά, ήδη διαταραγμένου – ύπνου. Όπως προκύπτει από διάφορες μελέτες, το σύνδρομο ανήσυχων άκρων αποτελεί την τρίτη συχνότερη αιτία αϋπνίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Γιατί είναι τόσο συχνό το σύνδρομο ανήσυχων άκρων κατά την κύηση;
Οι ακριβείς αιτίες δεν είναι ακόμα γνωστές. Θεωρείται ότι πολλοί παράγοντες συμμετέχουν στην εκδήλωση των συμπτωμάτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:
- μεταβολές στα επίπεδα των οιστρογόνων
- σιδηροπενία (έλλειψη σιδήρου)
- ανεπάρκεια φυλλικού οξέως
- πιεστικά φαινόμενα σε περιφερικά νεύρα
Σε ένα ποσοστό γυναικών, υπάρχει πιθανότατα προδιάθεση για ανάπτυξη του συνδρόμου. Στις περιπτώσεις αυτές, οι βιολογικές μεταβολές της εγκυμοσύνης δρουν ως εκλυτικοί παράγοντες για την κλινική εμφάνισή του.
Ποιές γυναίκες είναι πιθανότερο να αναπτύξουν συμπτώματα;
Οι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου κατά την εγκυμοσύνη είναι:
- αναιμία (αιμοσφαιρίνη < 11 g/dl)
- εμφάνιση συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια προηγούμενης κύησης
- ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού συνδρόμου ανήσυχων άκρων
Στις γυναίκες με προϋπάρχον σύνδρομο ανήσυχων άκρων, τα συμπτώματα κατά κανόνα επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Πώς εξελίσσονται τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα τυπικά επιδεινώνονται σταδιακά, φτάνοντας στη μέγιστη έντασή τους κατά τον 7ο με 8ο μήνα. Ωστόσο, υποστρέφουν πλήρως στο 70%-90% των περιπτώσεων μέσα στον πρώτο μήνα μετά τον τοκετό. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, αν και δεν εξαφανίζονται, εντούτοις μειώνονται σημαντικά.
Ποιές καταστάσεις μιμούνται το σύνδρομο ανήσυχων άκρων;
Η εγκυμοσύνη μπορεί να συνοδεύεται από καταστάσεις οι οποίες επηρεάζουν δυσμενώς τον ύπνο και μοιάζουν με το σύνδρομο ανήσυχων άκρων. Οι συχνότερες είναι:
- κράμπες στα πόδια (δεν υπάρχει παρόρμηση για κίνηση, οι μυς συσπώνται επώδυνα)
- ενοχλήσεις λόγω αδυναμίας ανεύρεσης κατάλληλης θέσεως στο κρεβάτι (δεν υπάρχουν δυσαισθησίες ή ημερήσια διακύμανση, με την κατάλληλη θέση η δυσφορία υποχωρεί)
- Φλεβική στάση και οίδημα (πρήξιμο) στα πόδια
- Πίεση σε περιφερικά νεύρα που διανέμονται στα κάτω άκρα
Πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο ανήσυχων άκρων στην εγκυμοσύνη;
Σε ένα σημαντικό ποσοστό, τα συμπτώματα αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά με αποφυγή των επιβαρυντικών παραγόντων και με μη-φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Εάν η φερριτίνη είναι κάτω των 75 ng/ml μπορεί να χορηγηθούν σκευάσματα σιδήρου από το στόμα.
Επί έντονων συμπτωμάτων και μη ανταπόκρισης στις μη-φαρμακευτικές παρεμβάσεις, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο φαρμακευτικής θεραπείας. Οι εγκυμονούσες θα πρέπει να γνωρίζουν τα ακόλουθα:
- τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μετά τον τοκετό.
- θα πρέπει να αποφεύγεται η έναρξη αγωγής κατά το πρώτο τρίμηνο κύησης, καθώς στο στάδιο αυτό συντελείται η οργανογένεση στο έμβρυο.
- θα πρέπει να λαμβάνεται η μικρότερη αποτελεσματική δόση για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
- τα συμπτώματα θα πρέπει να επανεκτιμώνται σύντομα μετά τον τοκετό, καθώς τις περισσότερες φορές η συνέχιση της αγωγής δεν είναι αναγκαία.
- Όρισμένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του συνδρόμου, μπορούν να μειώσουν την παραγωγή μητρικού γάλακτος.
Οι καθιερωμένες θεραπείες πρώτης γραμμής του συνδρόμου ανήσυχων άκρων, περιλαμβάνουν φάρμακα για τα οποία δεν υπάρχουν ακόμα ισχυρά δεδομένα ασφαλούς χρήσης κατά την εγκυμοσύνη. Για το λόγο αυτό, συστήνεται η αποφυγή των ντοπαμινεργικών αγωνιστών, της γκαμπαπεντίνης και της πριγκαμπαλίνης, και προτιμάται η χρήση των:
- L-Dopa σε συνδυασμό με καρβιντόπα – ο συνδυασμός λεβοντόπα με βενσεραζίδη (Madopar) θα πρέπει να αποφεύγεται
- Κλοναζεπάμη
Διαβάστε περισσότερα για το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών – άκρων.
