Τι είναι ο παρκινσονισμός;
Ο όρος παρκινσονισμός (parkinsonism) αναφέρεται σε μια κινητική διαταραχή με τα εξής χαρακτηριστικά:
- Βραδύτητα των κινήσεων
- Μυική δυσκαμψία
- Τρόμο (τρέμουλο) που εμφανίζεται όταν το μέλος βρίσκεται σε ηρεμία
- Επηρεασμένα αντανακλαστικά στάσης (αστάθεια, εύκολη απώλεια ισορροπίας)
- Κεκαμμένη (σκυφτή) στάση του σώματος
- «Πάγωμα» των κινήσεων (επεισόδια μικρής διάρκειας κατά τα οποία τα οποία η κίνηση μπλοκάρεται, π.χ. τα πόδια «κολλάνε» στο έδαφος)
Γράφει ο νευρολόγος Ανδρέας Π. Μούστρης
Κατηγορία: Κινητικές διαταραχές
Δεν είναι αναγκαίο να συνυπάρχουν όλα τα παραπάνω προκειμένου να τεθεί η διάγνωση. Η συμπτωματολογία ποικίλλει από άτομο σε άτομο, ειδικά στα αρχικά στάδια ενός βραδέως εξελισσόμενου παρκινσονισμού. Το πρώτο ενόχλημα μπορεί να είναι ο τρόμος ηρεμίας του αντίχειρα και του δείκτη, η απώλεια επιδεξιότητας του χεριού, η προοδευτικά επιδεινούμενη διαταραχή της βάδισης κ.ο.κ.
Η τυπική κλινική εικόνα του έκδηλου παρκινσονισμού, συνίσταται συνήθως σε ένα άτομο που:
- περπατάει σκυφτό, με μικρά, συρόμενα βήματα και τα πόδια σε μικρή απόσταση μεταξύ τους
- κατά τη διάρκεια της βάδισης κρατά τα άνω άκρα κοντά στον κορμό, χωρίς να τα αιωρεί
- κάνει αργές κινήσεις τις οποίες ξεκινά με δυσκολία
- έχει ανέκφραστο πρόσωπο
- έχει χαμηλής έντασης, μονότονη φωνή, με ιδιαίτερη χροιά
- εμφανίζει τρέμουλο στα χέρια όταν τα αφήνει χαλαρά, (π.χ. επάνω στους βραχίονες μιας καρέκλας), το οποίο όμως εξαφανίζεται προσωρινά κατά την κίνησή τους.
Ενίοτε η συμπτωματολογία αυτή αναφέρεται και ως «εξωπυραμιδική συνδρομή» (extrapyramidal syndrome). Ωστόσο, ο όρος αυτός είναι γενικός, καθώς οι εξωπυραμιδικές διαταραχές περιλαμβάνουν και άλλες οντότητες πλην του παρκινσονισμού.
Πού οφείλεται ο παρκινσονισμός;
Ο όρος παρκινσονισμός αναφέρεται σε ένα σύνολο συμπτωμάτων και σημείων, τα οποία μπορούν να παρατηρηθούν σε πολλές παθήσεις. Όπως υποδηλώνει η ονομασία, εμφανίζονται κατ’ εξοχήν στη νόσο Parkinson, η οποία αποτελεί και το συνηθέστερο αίτιο. Τα υπόλοιπα αίτια ειναι τα ακόλουθα:
Σύνδρομα Parkinson-plus (άτυπα παρκινσονικά σύνδρομα)
Είναι μια ομάδα νευροεκφυλιστικών νοσημάτων που, πολλές φορές, παρουσιάζονται με εικόνα παρόμοια με εκείνη της νόσου Parkinson. Καθώς εξελίσσονται όμως, κάνουν την εμφάνισή τους επιπρόσθετα συμπτώματα. Τα σύνδρομα Parkinson-plus είναι τα εξής:
- Πολυσυστηματική ατροφία (Multiple System Atrophy)
- Προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση ή σύνδρομο Steele-Richardson-Olszewski (Progressive Supranuclear Palsy)
- Φλοιοβασική εκφύλιση (Corticobasal Degeneration)
- Άνοια με σωμάτια Lewy (Dementia with Lewy Bodies)
Λήψη φαρμάκων
Ονομάζεται φαρμακευτικός παρκινσονισμός και υποχωρεί σταδιακά μετά τη διακοπή του υπεύθυνου σκευάσματος. Συνήθως οφείλεται στα ακόλουθα φάρμακα:
- Νευροληπτικά (αντιψυχωσικά ή μείζονα ηρεμιστικά)
- Μετοκλοπραμίδη
- Βαλπροΐκό
- Λίθιο
- Φλουναριζίνη και κινναριζίνη
- Τετραβεναζίνη
Αγγειακές βλάβες του εγκεφάλου
Πρόκειται για τον αγγειακό παρκινσονισμό, ο οποίος σχετίζεται με πολλαπλές ισχαιμικές βλάβες σε περιοχές του εγκεφάλου που ονομάζονται «βασικά γάγγλια».
Κληρονομικές – εκφυλιστικές παθήσεις
Αποτελούν ασυνήθη αίτια παρκινσονισμού. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται ένα πλήθος γενετικών νοσημάτων. Τείνουν να εκδηλώνονται σε νεότερες ηλικίες συγκριτικά με τη νόσο Parkinson και συνοδεύονται από επιπρόσθετα νευρολογικά συμπτώματα. Ενδεικτικά αναφέρονται:
- Νόσος Wilson
- Νόσος Huntington (η παραλλαγή Westphal)
- Nόσος Segawa (Dopa-responsive Dystonia)
- Νωτιαιοπαρεγκεφαλιδικές αταξίες 1-3
- Νευροεκφύλιση με εναπόθεση σιδήρου στον εγκέφαλο
Άλλα αίτια
Περιλαμβάνονται λοιμώξεις του Νευρικού Συστήματος (Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια), δηλητηρίαση από τοξίνες (μονοξείδιο του άνθρακα, μεθανόλη, οργανοφωσφορικά), έκθεση σε βαρέα μέταλλα (Μαγγάνιο), διαταραχές των παραθυρεοειδών αδένων, κτλ.
